"Hayvanlar eşittir ama bazıları daha eşittir"

 George ORWELL

Hayvanlar Çiftliği  

Ayrımcılığı ve genellemeleri hiç ama hiçbir zaman doğru bulmadım. Bir insanın diğerinden üstün olmasını sağlayan nedir? Belki de üstünlük kişilikte, davranış biçiminde, kültürde ve becerilerdedir. Bunlara da üstünlük değil farklılık olarak bakmayı tercih ederim. Ama her şeyden en önemlisi üstünlük yada farklılık iyi bir insan olmaktadır. Bir insan sırf cinsiyeti, dini, dili ve ırkı gibi özellikleri yüzünden diğerlerinden üstün olabilir mi? Bence bu mümkün değil. Aslında artık birçok insan benim gibi düşünüyor. Hatta uluslararası birçok firmanın şirket değerleri arasında Din, dil, ırk ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm bireylere saygı göstermek diye bir madde vardır. Birçok firmada bu gerçekten de uygulama da görünen bir değerdir.  Günümüzde kadın yöneticilerin oranı hızla artmakta. Benim çalıştığım firmalardan birinde  üst yönetiminde üç erkek ve dört kadın vardı. Birçok şirkette de farklı ırklar ve dinlerden insanlar çalışıyor. Bu kişilerin hakları diğerlerinden farklı olmuyor. Nasıl olabilir ki zaten hepimiz eşit değil miyiz?  Aslında bu konular ile ilgili çocukluğumuzdan beri sürekli konuşur, tartışırız. On üç, on dört yaşları civarından itibaren okullarda kompozisyon yada münazara derslerinde Kadın erkek eşitliği, ırkçılık, ayrımcılık gibi konular konuşulur ve yazılır. Ben daha o zaman bu konudaki fikrimi kesinleştirmiştim. Bilhassa kadın erkek eşitliği konusunda kafamda hiçbir soru işareti kalmayacak şekilde net bir fikrim var. Ben şöyle düşünüyorum: Kadın ve erkek kesinlikle farklıdır. Doğaları gereği farklı özellikleri olup, bazen birbirini dengeleyen bazen de birbiri ile çatışan özellikleri vardır. Mesela birçok kişi kadınların daha duygusal, romantik, sezgileri kuvvetli ve yufka yürekli olduğunu, erkeklerin daha soğukkanlı, cesur, temkinli ve mantıklı olduğunu söylüyor. Bu bir genelleme bence çünkü tam tersi durumlarda var. Hadi diyelim ki bunlar doğru; bu özellikler sadece farklılıktır. Bir cinsin diğerinden üstün olduğu anlamına gelir mi? Bence erkeklerin kadınlardan tek bir üstün tarafı var: doğuştan gelen fiziksel güçleri. Bu da sosyal hayatta yada iş hayatında bir üstünlük sağlar mı? Bence sağlamaz.  

Düşünsenize ünlü yazarlar Elif Şafak, Nazlı Eray, Adalet Ağaoğlu, Mina Urgan ve yazarlık dışında çevirmenlik ve sinema eleştirmenliğini birlikte yürüten Sevin Okyay, ünlü işkadınları Meltem Kurtsan, Ümit Boyner ve Güler Sabancı,  Ünlü oyuncular Zuhal Olcay, Sumru Yavrucuk, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Başkanı Prof. Dr. Türkan Saylan ve daha aklıma gelmeyen birçok başarılı ve entelektüel kadın, en önemlisi dişiliklerini kaybetmeden

ve bunu avantaj olarak da kullanmadan, kadın gibi davranarak bu başarıları kazanan bu kadınlar gibi birçok kadın var. Fakat sadece onlar kadın oldukları için ünlü türkücümüz İbrahim Tatlıses yada ünlü futbolcu Hakan Şükür onlardan daha üstün. Sanırım benim bunun üstüne başka bir şey eklememe gerek yok. Aslında her şey çok açık.  Kanunumuzun 122. maddesine göre ayrımcılık bir suçtur. Ayırımcılık

b) Besin maddelerini vermeyen veya kamuya arz edilmiş bir hizmeti yapmayı reddeden,

c) Kişinin olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını engelleyen,

Kimse hakkında altı aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası verilir.

İnsanlar kişilik özelliklerine göre değerlendirilmelidir. Kadınlar böyledir, erkekler şöyledir, Almanlar fecidir, Fransızlar iyidir, Aleviler böyledir, Yahudiler şöyledir, Araplar öyledir. Falan filan ... Bence bunların hepsi sadece saçmalık. Kaçıncı yüzyıldayız? Umarım bir gün bunları söze dökme gereği duymayacağımız günler olacak.     

Kadınların bir çok konuda ne kadar acımasızca eleştirildiğinin farkında mısınız? Özellikle iş hayatında bu eleştiri bazen gerçekten de çok uç derecelere varıyor. Aslında belden aşağı vurmak diye bir terim var ya kadınlara yapılan bazı eleştiriler tam da bu şekilde olabiliyor. En kötüsü de bu şekilde eleştirilmenin tek sebebi sadece kadın olmaları. Erkeklerin birbirini böyle ağır ve seviyesiz şekilde eleştirdiğine ben pek rastlamadım.

Mesela bir kadın gazetecimiz Mine G. Kırıkkanat, İstanbul?da yaşamayı bilmeyenlere, denize iç çamaşırı ile girenlere karşı çok ağır ve iğneleyici bir köşe yazısı yazdı. Hem birçok gazeteciden hem de halktan çok fazla tepki topladı. Yaptığı iyi ya da kötü bu tartışılır. Fakat ona karşı bir tepki yazısı vardı ki inanılmazdı. Sırf kadın olduğu için bir insana bu şekilde aşağılayıcı bir yazı yazılamaz. Kadının yaptığı hata eleştirilebilir tabi ama sadece kadın olduğu için onun hayatında bir erkek olmadığı için böyle düşüncelere sahip olduğu, hayatında biri olduğunda rahatlayacağı gibi bir şey söylenemez. Bu gerçekten çok seviyesiz ve aşağılayıcı bir durum. Ayrıca bu bayanın hayatında biri de var. Olmasada bu kimseyi ilgilendirmez. Ama olsun çamuru at, sonuçta en azından lekesi kalır. Ayrıca bu yazı benim burada ifade ettiğim uslupta değil, çok daha kötü ve aşağılayıcı bir uslupta yazılmıştı.  

Başka bir örnekte Fatih Altaylı cephesinden var. Kendisi sırf kadınlığından dolayı bir insanı eleştirdi. Ona başyazarla yatarak adam olamayız dedi. Oysa bu bayan yani Ruhat Mengi yıllardır kocası Güngör Mengi ile yatıyor. Yani bunda garip hiç birşey yok. Ayrıca durum böyle olmasa da insanların özel hayatı adı üstünde özeldir. Sanane.... Eleştireceksen onun yazar kimliğini gerçekten eleştir. Özel hayatı seni ilgilendirmez.

Kadınların bu şekilde eleştirilmesinin altında yatan psikoloji nasıl bir şey tam bilemiyorum. Benim anlayacağım bir şey değil bu. Ama gördüğüm bir şey var. Başarılı kadınlar herhangi bir konuda hata yaptıklarında, hatta bazen hata yapmadan da kadınlıkları yüzünden eleştirilebiliyor. Hatta bir de kadın zaten güzelse, bu çok daha kolaydır. Kesin ya Genel Müdür ile ya da Yönetim Kurulundan biri ile ilişkisi ya da onların kadına güzel olduğu için zaafı vardır diye düşünülür. Bir kadın sadece güzel olduğu için cezalandırılabilir ve aptal yerine konabilir mi? Malesef  bu olamaz çünkü akıllı kadınların da birçoğu çok güzel. Ayrıca güzel değillerse bile kendilerine öyle iyi bakıyorlar ki güzel ve dikkat çekici olabiliyorlar.  

İnsanların hassas olduğu konularda onları zorlayarak, onları sindirmek çok aşağılık bir yöntem değil mi? Böyle o kadar çok örnek var ki: Pazarlama ekibi arasından, Pazarlama Müdürü olarak bir bayan seçildiğinde onun başarısından çok yönetimden kiminle ilişkisi olduğunun konuşulması garip değil mi?

Bu aslında o kadar basit birşey ki bu düşünceye sahip erkeklere bunu nasıl anlatabilirim diye düşündüm. Bu aslında bir erkeğe herhangi bir konuda kızgın olup, konuyla hiç ilgisi olmamasına rağmen onun iktidarsız olduğunu bu yüzden böyle şeyler yaptığını söylemek gibi bir şey. Yani aşağılıkça ve anlamsız. Açıkçası kimin kimle ilişkisi olduğu ya da ilişkisi olamadığı için acı çekmesi beni hiç ilgilendirmiyor.

Sonuç olarak insanları eleştirmenin de bir adabı olmalı. İyi bir insan olmanın özelliklerini unutmamak  lazım?

Affetmek güçlüyü daha güçlü yapar. Publilius Syrus

Asla öfkesini içinde büyüten insanlardan biri olmadım. Her kızdığım olayda mutlaka olayı çözmek için uğraştım. Çözemediğim olaylar olduğunda da kendim affetmeye ve olaylara iyi tarafından bakmaya ya da umursamamaya çalıştım. Olaylar karşısında mutlaka zaman içinde kendimi rahatlatmanın yolunu buldum. Kesinlikle yapmadığım en önemli şey içimde olayları biriktirip, öfkemi büyütmek.

Uzmanlar kavga bile etseniz, olayı affetmeyip, içinizi kemirmesinden daha iyidir diyor. İnsanı kanser eden en önemli faktörlerden birinin kişinin sürekli çözülmemiş bir huzursuzluk içinde olması diyorlar. Kavga etmeyin demiyorlar. Kavga edin ama bir şekilde konuyu çözün, uzatmayın ve içinizde kurup büyütmeyin. İçinizde kurup büyüttükçe affetmek zorlaşacak, affetmeyince daha çok kurup, daha çok öfkeleneceksiniz. Bu kırılması gereken bir döngü olarak sürecek.

Affettiğiniz an da ruh özgürleşecek. Beynin içindeki tüm kuruntular, midedeki ağrılar, kalpteki çarpıntılar bitecek, psikolojinizi bozan her şey düzelecek.

Özet olarak tüm uzmanlar affedin ve rahat olun diyorlar

Zaten kötü şeyler unutmak, iyi şeyler hatırlamak için değil midir?

Dr. Edward Hallowell?in affetmek adında herkesin okuması gereken bir kitabı var.

Edward (Ned) Hallowell, Tercüme: Elif Subaşı
Dharma Yayınları;
Haziran 2005, 1. Baskı, 230 sayfa
ISBN No: 9758729780