Kızamık nedir?

Kızamık, kış sonu ve ilkbahar döneminde görülen, ateş ve döküntü ile seyreden, bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamığın başlangıcında birkaç gün süren bir ateş döneminden sonra öksürük, burun akıntısı ve gözlerde kızarıklık belirtileri gelişir. Döküntü yüzde ve boyunda başlar, sonra aşağıya doğru gövdeye, kollara, bacaklara ve ayaklara yayılır. Beş gün kadar süren döküntü, yayıldığı sırayla kaybolur.

Kızamığa nasıl yakalanılır?

Kızamık çok bulaşıcıdır. Kızamıklı kişi, döküntüsü başlamadan 4 gün önce ve başladıktan 4 gün sonraki dönem arasında hastalığı başkalarına bulaştırabilir. Kızamık virüsü burun ve boğaz içindeki salgılarda bulunur. Kişi hapşırdığı ya da öksürdüğü zaman mikroplar damlacık ile etrafa yayılır. Havada veya bulaştığı zeminde 2 saat süre ile canlı kalıp başkalarına bulaşabilir.

Kızamık önemli bir hastalık mıdır?

Evet. Kızamık, hastalığı geçiren kişiyi okula veya işe gitmekten alıkoyacak derecede ateş ve halsizliğe neden olur. Bunun ötesinde, özellikle neden olduğu yan etkilerden dolayı tehlikeli bir hastalıktır. Her hastalanan kişiden 6-20?si orta kulak iltihabı, ishal ve hatta zatürree geçirir. Bin kızamıklıdan biri beyin iltihabı geçirir. Ayrıca SSPE olarak bilinen Subakut sklerozan panensefalit de, kızamık hastalığından yıllar sonra ortaya çıkan merkezi sinir sistemini tutan, nadir, ancak ağır bir hastalıktır. SSPE?ye ait belirtiler genellikle kızamık hastalığının geçirilmesinden 2?10 yıl sonra ortaya çıkmakla birlikte en erken 4 aylık ve en geç 52 yaşında vakalar bildirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü?nün tahminlerine göre her 100 kızamık vakasından en az 1?inin öldüğü tahmin edilmektedir.

En çok kimler risk altındadır?

9?11 aylık bebekler; Anneden geçen koruyucu maddeler tükenmiştir. Hastalık bir yaşından küçük bebeklerde ağır seyreder.

Toplu halde yaşanılan yerlerdeki bebekler, çocuklar; Kreş, anaokulu, okul, kalabalık ailelerin çocukları. Hastalık çok bulaşıcıdır aşısızlara kolaylıkla bulaşır.

Yaşına uygun tartıda olmayan bebek ve çocuklar; Kolayca hastalanabilirler ve seyir ağırdır.

Türkiye?de kızamık bir sorun mudur?

Ülkemizde her yıl binlerce kızamık vakası görülmektedir. 1970?lerden bu yana kızamık aşısı var olmasına rağmen istenilen düzeyde aşılama oranlarına ulaşılamadığı için kızamık önemli bir sağlık sorunu olarak kalmıştır. Kızamık çok küçük bebeklerde ve okul öncesi çocuklarda görüldüğü gibi, okul çağındaki çocuklarda da sık görülmektedir. Ülkemizdeki kızamık vakalarının büyük çoğunluğu 15 yaşından küçük çocuklardır. Erişkin vakaları nispeten azdır.

Aşı nedir, nasıl etki eder?

Canlılarda hastalık nedeni olabilecek mikropların ya da parçacıklarının özel işlemlerden geçirilmesi sonucu, hastalık yapıcı etkileri yok edilmiş, ancak vücudun savunma sistemini uyaracak, nitelikleri korunmuş tıbbi ürünlere aşı denir.

Aşılar, vücutta savunma mekanizmasını uyararak, hastalık etkenini tanıyan ve bu etkenle karşılaşıldığında onu yakalayıp yok eden koruyucu maddelerin oluşmasını sağlar. Bu şekilde aşılanan kişi aşılandığı hastalıklara karşı bağışık yani dirençli olur. Oluşan direnç genellikle ömür boyu vücutta kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.

Bağışık bireylerin oluşturduğu toplumlar, hastalıkların yayılmasına karşı direnç gösterirler. Bu yolla henüz aşılanmamış, aşılanmaya engel oluşturan bir hastalığı olanlar da korunmuş olur.

Neden aşı gereklidir? 

Kızamık hastalığından ve buna bağlı olarak ortaya çıkan diğer hastalıklardan korunmanın tek yolu aşıdır. Kızamık kızamıkçık kabakulak aşısı kızamığa karşı son derece etkin ve güvenli bir aşıdır. Ülkemizde 1970?lerden bu yana kullanılmaktadır. Ancak istenilen düzeyde aşılama oranlarına ulaşılamadığı için kızamık hastalığı ve ölümleri yaygın olarak görülmeye devam etmektedir.

Kızamık aşısı nasıl uygulanır?

Aşılama koldan enjeksiyonla uygulanır. Ülkemizdeki programa göre 12 ayını doldurmuşlara ilk doz ve İlköğretim 1. sınıfta kızamık aşısının 2. dozu yaptırılmalıdır. Dokuz aylıklara uygulanan ilk dozun koruyuculuğu % 80-85?tir. İlköğretim birinci sınıfta ikinci dozu alma şansını yakalayanlar için koruyuculuk % 95?tir.

Kızamık aşısı nasıl bir aşıdır?

İçeriğinde kızamıkçık ve kabakulak aşısıda bulunan üçlü aşıdır. Kızamık aşısının içinde gücü azaltılmış kızamık mikrobu vardır. Hastalığa neden olmaz. Aşı virüsü, bağışıklık sistemini vahşi virüsle karşılaştığında tanıyıp yok etmesi için hazırlar. Kızamık aşısı, hastalıkları önlemede kullanılan halk sağlığı araçları içinde en etkin ve en güvenli olanlardan birisidir.

Kızamık aşısından sonra en sık görülen yan etki nedir?

Zayıflatılmış aşı mikrobu bazen kızamığa benzer belirtilere yol açabilir, ancak bu belirtiler hafiftir ve kısa sürer. Kızamık aşısı olan her 100 kişiden 5 ile 10?unda aşılamadan 1 hafta sonra, ateş ve hafif döküntü görülebilir. 1?2 gün sonra geçer, bu dönemde çocuğa parasetamol içeren ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar verilebilir. Aşı uygulanan yerde kızarıklık, hassasiyet, ağrı olabilir. Bu durumda enjeksiyon yerine soğuk uygulanabilir, parasetamol içeren ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar verilebilir.

KIZAMIK ELİMİNASYON PROGRAMI

Kızamık eliminasyon programı nedir?

Eliminasyon, ülkemizdeki kızamık virüsünün ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir. Çocuk felci mikrobunun kökü 1998 yılında kazınmış ve üyesi olduğumuz Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölgesi 2002 yılında Polio Virüsünden Arındırılmış Bölge sertifikası almıştır. Benzer şekilde ülkemizde kızamığın neden olduğu hastalık yükü ve ölümlerini ortadan kaldırmak için kızamık virüsünün kökünün kazınması hedeflenmiştir.

Kızamığın kökünü kazımak için ne yapmak gerekir?

Kızamık virüsünü ortadan kaldırmak için 15 yaşından küçük çocukların ek bir doz kızamık aşısı ile aşılanarak kızamık virüsünün yayılımının engellenmesi gerekmektedir. Bu aşılama farklı aşamalarda gerçekleştirilmektedir. 2003 yılının sonbaharında ülke genelinde ilköğretim okullarındaki tüm çocuklar aşılanmıştır. Toplam 9.569.920 çocuk aşılanarak %97.2 aşılama oranına ulaşılmıştır. İkinci aşamada Ağrı, Batman, Bitlis, Bingöl, Diyarbakır, Hakkari, Muş, Şırnak, Tunceli ve Van illerinde 9 aydan büyük okul öncesi tüm çocuklar, ilköğretim birinci sınıf öğrencileri ve okul çağında olup da okula gitmeyen 6-14 yaş arası çocuklar Kızamık Aşı Günleri (KAG) uygulaması ile 1-15 Ekim 2004 tarihlerinde aşılanmışlardır. 10 ilde toplam 995.811 çocuk aşılanarak %84 aşılama oranına ulaşılmıştır. 3. aşamada ise 2004 yılında 10 ilde yapılan aşılama çalışması diğer illerde gerçekleştirilecek, bu 10 ilde de eksik aşılı çocukların aşıları tamamlanacaktır.

KIZAMIKTAN ARINDIRILMIŞ BİR TÜRKİYE YARATMA ÇABALARINA TOPLUM BİREYLERİ NASIL KATKIDA BULUNMALIDIR?

Kızamık hastalığından arındırılmış bir Türkiye yaratabilmek için mali kaynaklar ve siyasi iradenin seferber edildiği, birçok kişi ve sektörün katkı ve katılımının sağlandığı geniş tabanlı bir destek gerekmektedir. Bu geniş tabanlı desteğin sağlanabilmesi için, herkesin sorumluluk üstlenmesi kaçınılmazdır.

* Aileler, rutin hizmetler çerçevesinde önerilen aşı takvimi doğrultusunda ve ayrıca uygulanacak olan Kızamık Aşı Günlerinde çocuklarının aşılarını mutlaka yaptırmalı ve bu konuda sağlık personeline yardımcı olmalıdırlar.

* Toplumun tüm fertleri, tüm kuruluşlar, dernekler vs. mevcut kaynakları doğrultusunda, kızamığın yok edilmesi hedefine ulaşmak için yürütülen faaliyetlere destek olmalıdırlar.

* Toplumun önde gelen kişileri, sanatçıları, liderleri, çocukların aşılanmaları amacıyla sürdürülen çalışmalara katkıda bulunmalıdırlar.

* Yukarıda belirtilenlere benzer daha birçok yol ile bir yandan kamuoyu oluşturulurken, diğer yandan kitle iletişim araçlarından yaygın bir biçimde yararlanılarak toplumun duyarlılığı ve bilinci arttırılmalıdır.

Bu ve benzeri girişimlerle, çocuklarımızın kızamık hastalığına karşı korunmasını sağlayabilir ve hastalığın yayılmasını engelleyebiliriz. Çiçek hastalığının ardından, çocuk felci yeryüzünden silinen ikinci hastalık olmak üzeredir. Artık yeni hedef kızamık hastalığıdır. Gayretiniz, hayal gücünüz ve girişimlerinizle bu hedefe ulaşmak için gösterilen çabalara siz de katkıda bulunabilirsiniz.